حساسیت غذایی چیست؟
هنگامی که سیستم ایمنی بدن به چیزی که می خورید یا می نوشید واکنش غیر طبیعی نشان می دهد، به آن آلرژی های غذایی می گویند.
بر اساس تحقیقات و آموزش آلرژی غذایی (FARE)، تخمین زده می شود که 5 درصد ایرانیان آلرژی غذایی دارن که در کودکان این احتمال بیشتر است. تقریباً از هر 4 کودک، 1 کودک با آلرژی غذایی زندگی می کند. آلرژی غذایی ممکن است بر روی پوست، دستگاه گوارش، یا سیستم تنفسی یا قلبی عروقی تاثیر بگذارد. بسیاری از انواع غذاها می توانند آلرژی زا باشند، اما برخی از غذاها بسیار بیشتر از سایرین ممکن است واکنش آلرژیک ایجاد کنند.
بر اساس گزارشات 8 ماده غذایی زیر مسئول 90 درصد همه آلرژی های غذایی هستند:
- شیر گاو
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- ماهی
- صدف
- آجیل درختی، مانند بادام هندی یا گردو
- گندم
- سویا
علائم حساسیت غذایی
علائم آلرژی غذایی ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. آنها ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند یا در طی چند ساعت رشد کنند. سیستم ایمنی فرد ممکن است به مقدار کمی از آلرژن واکنش نشان دهد، بنابراین آلرژی های غذایی می تواند به ویژه خطرناک و تهدید کننده زندگی باشد، به خصوص اگر تنفس تحت تاثیر قرار گیرد. از آنجایی که آلرژی های غذایی می توانند بر تنفس تاثیر بگذارند، افراد مبتلا به آسم در معرض خطر افزایش واکنش آلرژیک کشنده به غذا هستند.
علائم خفیف مربوط به حساسیت غذایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عطسه کردن
گرفتگی و یا آبریزش بینی
چشم های خارش دار و اشک آلود
تورم
کهیر
گرفتگی معده
اسهال
علائم یک واکنش آلرژیک شدید (که آنافیلاکسی نامیده می شود) به غذا عبارتند از:
دشواری در تنفس از جمله خس خس سینه
تورم لب، زبان یا گلو
کهیر (بثورات پوستی خارش دار، لکه دار و برجسته)
سرگیجه یا غش
حالت تهوع یا استفراغ
حساسیت های رایج غذایی
1- حساسیت به شیر
آلرژی به شیر بیش از هر آلرژی غذایی دیگری مورد بررسی قرار گرفته است. آلرژی به شیر واکنشی به آب پنیر یا کازئین، پروتئینهای موجود در شیر گاو است. این با عدم تحمل لاکتوز یکسان نیست. احتمال بروز واکنش های آلرژیک به سایر غذاها از جمله تخم مرغ، سویا و بادام زمینی در کودکان مبتلا به آلرژی به شیر بسیار زیاد است. اکثر کودکان مبتلا به آلرژی به شیر نیز به یک یا چند بیماری آتوپیک دیگر مانند آسم، رینیت آلرژیک یا اگزما مبتلا می شوند.
2- حساسیت به تخم مرغ
آلرژی به تخم مرغ اغلب در کودکان اتفاق می افتد و معمولا در سنین بسیار پایین برطرف می شود. با این حال، برخی از افراد ممکن است در تمام طول عمر خود به تخم مرغ آلرژی داشته باشند. ممکن است فردی به پروتئین خاصی در زرده یا سفیده تخم مرغ حساسیت داشته باشد. فردی که به زرده تخم مرغ آلرژی دارد ممکن است سفیده تخم مرغ را تحمل کند و بالعکس. برخی از افراد به هر دوی اینها حساسیت دارند.
3- حساسیت به بادام زمینی
کودکان مبتلا به آلرژی به بادام زمینی به ندرت از حساسیت خود به بادام زمینی رشد می کنند، بنابراین آلرژی به بادام زمینی معمولاً یک اختلال مادام العمر است. به همین دلیل، آلرژی به بادام زمینی بسیار جدی است. قرار گرفتن در معرض تصادفی می تواند در هر زمانی در طول زندگی فرد اتفاق بیفتد.
اگرچه نادر است، اما حساسیت به بادام زمینی ممکن است منجر به آنافیلاکسی شود. این یک واکنش آلرژیک شدید است که میتواند تنفس را محدود کرده یا باعث ایست قلبی شود. آنافیلاکسی به مراقبت فوری پزشکی به شکل تزریق اپی نفرین (EpiPen) نیاز دارد. شما باید چندین ساعت پس از تزریق تحت نظر باشید تا مطمئن شوید که علائم عود نمی کنند.
سایر حساسیت های رایج
اطلاعات کمتری در مورد آلرژی های سویا و گندم نسبت به آلرژی های رایج تری که در بالا مورد بحث قرار گرفت، در دسترس است. به همین ترتیب، اطلاعات کمی در مورد آلرژی به ماهی، صدف و آجیل درختی وجود دارد، به جز اینکه این آلرژیها عموماً اختلالات مادام العمر هستند.
تشخیص حساسیت غذایی
نحوه تشخیص آلرژی غذایی معمولا به شدت علائم بستگی دارد. اگر علائم شما خفیف است، ممکن است پزشک توصیه کند که یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید تا تمام غذاهایی که می خورید یا می نوشید را ثبت کنید تا مقصر را مشخص کند. راه دیگر برای تشخیص آلرژی غذایی خفیف این است که برخی غذاها را از رژیم غذایی حذف کنید و سپس به آرامی دوباره آنها را وارد کنید تا متوجه شوید که آیا علائم عود کرده اند یا خیر. در مورد آلرژی های شدیدتر، آزمایش های پوستی یا خون می تواند حساسیت به تخم مرغ، شیر، آجیل و صدف را مشخص کند.
گزینه های درمان
مانند دیگر انواع آلرژی، اجتناب از آن اغلب بهترین دارو است. هر کسی که حساسیت غذایی دارد باید هنگام خرید غذا از سوپرمارکت یا رستوران مراقب باشد تا مطمئن شود که هیچ اثری از ماده حساسیت زا وجود ندارد.
علائم خفیف ممکن است اصلاً نیازی به درمان نداشته باشند، یا یک آنتی هیستامین ساده بدون نسخه ممکن است علائم را برطرف کند.
برای واکنش های آلرژیک جدی تر، پزشک ممکن است داروهای استروئیدی را تجویز کند. استروئیدها ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشند و نباید بیش از چند روز در یک زمان از آنها استفاده کرد.