دانه کینوا چیست و چگونه مصرف می‌شود؟!
دانه کینوا یکی از انواع غلاتی است که به تازگی شناخته شده، اما هنوز بسیاری از افراد خواص این دانه‌های مقوی و سالم را نمی‌شناسند. شما می‌دانید دانه کینوا چیست؟! یا دانه کینوا را چگونه مصرف کنیم؟! در این مطلب از غفاری دایت، می‌خواهیم به خواص و مضرات دانه کینوا اشاره کنیم و همچنین کمی درباره ارتباط این دانه‌های با رژیم غذایی وکاهش وزن سریع صحبت کنیم؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
دانه کینوا چیست؟!
کینوا گیاهی با قدمت ۵۰۰۰ ساله بومی آمریکای جنوبی و کشورهایی مثل بولیوی و شیلی است که به آن خاویار گیاهی هم می‌گویند و به عنوان غلات مورد مصرف قرار می‌گیرد؛ با این حال در ایران هنوز بسیاری از افراد از این دانه‌ها به‌صورت گسترده در تهیه انواع متنوعی غذا استفاده نمی‌کنند. دانه کینوا کالری کمی دارد و جایگزین برنج و گندم است و به همین دلیل مورد علاقه بسیاری از مردم قرار گرفته است؛ اما جالب است بدانید در واقع دانه کینوا از خانواده اسفناج یا همان تاج خروسیان است.
دانه کینوا به سه رنگ سفید، قرمز و مشکی وجود دارد. دانه کینوا سفید که کمی مایل به زرد است، بهتر از بقیه انواع آن بدست می‌آید و به آن کینوا طلایی نیز می‌گویند زیرا بعد از پخت خیلی نرم و شیرین است. دانه کینوا قرمز که بعد از پخت به رنگ قهوه‌ای در می‌آید، بافت خود را حفظ کرده و بیشتر در تهیه سالاد استفاده می‌شود و دانه کینوا مشکی نیز بعد از پخت رنگ خود را حفظ می‌کند و از نوع سفید هم شیرین‌تر است.
طبع دانه کینوا سرد است یا گرم؟!
جالب است بدانید، دانه کینوا نه طبع گرمی دارد و نه طبع سردی، طبع این دانه‌های پرخاصیت معتدل است و به همین دلیل از نظر طب سنتی همه افراد می‌توانند آن را مصرف کنند. بنابراین چنانچه دوست دارید بدانید طبع دانه کینوا گرم است یا سرد تا آن را میل نمایید، باید بگوییم لازم نیست نگران طبع آن باشید و می‌توانید به راحتی و با هر طبیعتی که بدن شما دارد، دانه کینوا را مصرف کنید.
نحوه مصرف کینوا
کینوا خام را می‌توان برای تهیه جوانه استفاده کرد؛ جوانه کینوا را می‌توان برای تهیه انواع سالاد سبزیجات به کار برد.
کینوا پخته شده را می‌توان برای تهیه سوپ کینوا، ماکارونی و پاستا، سالاد کینوا، کتلت کینوا و همبرگر گیاهی با کینوا استفاده کرد.
آرد کینوا را برای تهیه نان، کوکی‌ها، بیسکویت‌ها و کیک‌ها استفاده می‌کنند.
برگ‌های تازه کینوا را به عنوان سبزی برای تهیه سالاد و سوپ استفاده می‌کنند.
چگونه کینوا بپزیم؟
چندین روش برای پخت کینوا وجود دارد. مثلا اگر خیلی سریع پخته شود سفت و کرانچی می‌شود و اگر در مدت زمان زیادی پخته شود خیلی حریره یا خمیر مانند می‌شود. کینوا را می‌توان در فر، روی قابلمه و با گاز، پلوپز یا در ماکروویو پخت.
مواد لازم برای پخت کینوا
کینوا- 2 فنجان
آب – 2.5 فنجان
طرز پخت گیاه کینوا تا حد زیادی شبیه به برنج سفید است به این ترتیب که هر یک پیمانه کینوا را با ۲ پیمانه آب، آب مرغ یا گوشت به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و با حرارت ملایم می‌پزند تا زمانی که آب آن کاملاً کشیده شود.
نکته: معمولاً برای خوش طعم‌تر شدن کینوا به آن مقداری روغن‌زیتون، لیموترش، نارنج، گوجه‌فرنگی و یا فلفل‌دلمه‌ای خرد شده، پودر کاری، ادویه‌جات و سبزیجات معطر اضافه می‌شود. کینوا را همچنین به عنوان یک ماده پروتئینی و حجم‌دهنده در انواع سالادهای گرم و سرد، کوفته، کتلت، سوپ، برگر و … استفاده می‌کنند
نکته: برای جلوگیری از تغییر حالت و له شدن دانه‌های کینوا می‌توان حجم معین آب را در چند مرحله به قابلمه اضافه کرد. افزون بر این می‌توانید از این گیاه در تهیه سالاد، کتلت، برگر، سوپ کینوا و دیگر غذاها هم استفاده کنید.
پخت کینوا بصورت کته
کینوا را با آب گرم خوب بشویید. در یک قابلمه آب بریزید و بگذارید به جوش آید، کینوا را به آن اضافه کرده و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشد تا آب آن خشک شود، حالا با یک قاشق کینوا پخته شده را هم بزنید تا کمی سرد شود.
کینوا شما آماده است در ظرفی بریزید و سرو کنید.
طرز تهیه کینوا در ماکروویو
کینوا را خوب با آب گرم بشویید و در یک ظرف مخصوص ماکروویو بریزید، دو فنجان آب به آن اضافه کنید و درب ظرف را بپوشانید.
ظرف را در ماکروویو بگذارید و اجازه دهید به مدت ۶ دقیقه بپزد تا کمی از آب آن تبخیر شود. حالا درب ظرف را بردارید و هم بزنید، دوباره درب را بگذارید و اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه‌ی دیگر در ماکروویو بپزد تا نرم و پخته شود.
کینوا آماده است، در ظرفی بریزید و سرو کنید.
روش تهیه کینوا در پلوپز
کینوا را خوب با آب گرم بشویید. در پلوپز دو فنجان آب را با ۱.۵ فنجان کینوا ترکیب کنید و بگذارید به مدت ۳۰ دقیقه بپزد تا نرم و له شود.
کینوا آماده است، در ظرفی بریزید و سرو کنید.
طرز تهیه سالاد کینوا
مواد موردنیاز برای 8 نفر
1 پیمانه کینوای خرد شده
1 پیمانه خیار خرد شده
1 پیمانه فلفل خرد شده
1 عدد کلم بوک چوی خرد شده (1 پیمانه)
2/1 پیمانه (65 گرم) آجیل مانند گردو، پسته بادام یا دانه های آفتابگردان
4/1 پیمانه (35 گرم) میوه خشک زغال اخته یا خربزه
4/1 پیمانه سبزیجات تازه خرد شده مانند ترکیبی از نعناع، شوید، ریحان، جعفری و …
430 گرم یا 5/1 پیمانه نخود پخته شده
مواد لازم برای سس
4/1 پیمانه روغن زیتون مرغوب
4/1 پیمانه سرکه سیب سرخ
1 قاشق چای خوری خردل
2/1 قاشق چای خوری عسل
2/1 قاشق چای خوری نمک دریا خوب و طعم دار
4/1 قاشق چای خوری فلفل سیاه تازه
2 الی 3 قاشق آبلیمو
دستور سالاد کینوا
دانه‌های کینوا را با استفاده از یک آبکش مناسب به مدت ۳۰ ثانیه الی ۱ دقیقه با آب سرد به دقت بشویید. یک راه دیگر نیز این است که دانه‌ها را درون یک ظرف پر از آب سرد قرار دهید و بعد از چند لحظه آب آن را تخلیه کنید و این کار را آن‌قدر تکرار کنید که دانه‌ها به طور کامل تمیز شوند. پس از اینکه دانه‌ها را آبکشی کردید درون یک قابلمه قرار دهید و آب را نیز به آن اضافه کنید و روی شعله متوسط اجاق‌گاز قرار دهید. سپس دانه‌ها را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه بجوشانید تا آب را به خود جذب کنند و کامل بپزند.
قابلمه را از روی شعله بردارید و به مدت ۵ دقیقه بپوشانید. این زمان اضافی باعث می‌شود که ضایعات و دانه‌های پوسیده به سطح آب بیایند؛ که می‌توانید آن‌ها را با استفاده از چنگال بردارید. زمانی که دانه‌های کینوا به اندازه‌ی کافی سرد شدند، در یک ظرف بزرگ کینوا، نخود، خیار، فلفل سیاه، فلفل دلمه، آجیل، دانه، میوه خشک و سبزی‌ها را مخلوط کنید.
نکته: مرغ پخته نیز می‌توان به ترکیب مواد اضافه کرد.
طرز تهیه سس سالاد کینوا
در یک ظرف کوچک نیز روغن زیتون، سرکه سیب، خردل، عسل، نمک و فلفل را با هم مخلوط کنید.
سس را روی سالاد بریزید و به خوبی مخلوط را هم بزنید. سپس مقداری از آن را برای کنترل فلفل و نمک بچشید و در صورت نیاز باز اضافه کنید. برای طعم دار کردن می‌توانید مقداری آب لیمو نیز به آن اضافه کنید و بعد سرو کنید.
خواص و مضرات دانه کینوا
امروزه کشت دانه کینوا رونق بیشتری گرفته است. کینوا فاقد گلوتن است و برای افراد مبتلا به سیلیاک یا افرادی که به عدم تحمل گلوتن مبتلا هستند، گزینه مناسبی جهت مصرف به‌عنوان جایگزینی برای برنج و حتی به‌عنوان آرد، در تهیه نان است. کینوا چون سرشار از انواعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی و اسیدهای آمینه و فیبر گیاهی بالا است و همچنین کالری کمی دارد؛ برای استفاده در تمام انواع غذای رژیمی مناسب بوده و افراد با طبع‌های متفاوت می‌توانند از آن استفاده کنند. همین خواص دانه کینوا سبب شده است که نه تنها موجب کم شدن وزن شود، بلکه در جلوگیری از فشار خون، بیماری‌های قلبی، دیابت نوع دو و حتی پیشگیری از سرطان موثر باشد.
تنها موردی که در مورد کینوا باید رعایت نمود و در حقیقت جزو مضرات دانه کینوا محسوب می‌شود، این است که کینوا دارای مقداری اگزالات است. این ماده در جذب کلسیم اختلال ایجاد می‌کند و برای افرادی که مبتلا به ناراحتی کلیه هستند ویا کسانی که کلیه آن‌ها سنگ اگزالاتی تولید می‌کند، مضر است و بنابراین باید در مصرف آن احتیاط بکنند.