قیسی، نوعی زردآلوی خشک‌شده است که به دلیل طعم شیرین، خواص بی‌نظیر و ماندگاری بالا، جایگاه ویژه‌ای در میان خشکبار ایرانی دارد. اگر به دنبال اطلاعاتی دقیق درباره انواع قیسی هستید، در این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی کامل گونه‌های مختلف این خوراکی پرطرفدار بپردازیم.
قیسی چیست و چگونه تهیه می‌شود؟
قیسی به زردآلوهایی گفته می‌شود که بدون هسته و به‌صورت سنتی یا صنعتی خشک می‌شوند. این محصول در مناطق مختلف ایران مانند آذربایجان، خراسان، اصفهان و فارس تولید می‌شود. فرآیند خشک‌کردن ممکن است با نور خورشید، در سایه یا با دستگاه‌های خشک‌کن انجام شود که هرکدام تأثیر متفاوتی بر رنگ، طعم و ماندگاری قیسی دارند
انواع قیسی؛ از طلایی تا آفتابی
در بازار خشکبار ایران، قیسی‌ها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه با انواع قیسی بیشتر آشنا می‌شویم:
۱. قیسی زرد (طلایی) نوعی از انواع قیسی
قیسی زرد که با نام «قیسی گوگردی» نیز شناخته می‌شود، رنگی روشن و درخشان دارد. این نوع قیسی طی فرآیند خشک‌کردن با دود گوگرد تیمار می‌شود تا از تیره‌شدن رنگ زردآلو جلوگیری شود.
ویژگی‌ها:
رنگ زرد طلایی
بافت نرم و گوشتی
ماندگاری بالا
طعمی ملایم و دلنشین
موارد مصرف: در آجیل، تهیه دسر و استفاده در خورش‌هایی مثل قیسی‌پلو.
۲. قیسی آفتابی (ارگانیک)
در این نوع قیسی، زردآلوها بدون استفاده از هیچ ماده شیمیایی و تنها با نور مستقیم خورشید خشک می‌شوند. رنگ این نوع قیسی تیره‌تر و قهوه‌ای مایل به نارنجی است.
ویژگی‌ها:
کاملاً طبیعی و بدون مواد افزودنی
رنگ تیره‌تر نسبت به قیسی گوگردی
طعمی شیرین‌تر و طبیعی‌تر
موارد مصرف: برای افرادی که به دنبال خوراکی ارگانیک هستند، انتخابی عالی است.
۳. قیسی سایه‌خشک از انواع قیسی
نوعی دیگر از قیسی است که در فضای بسته و در سایه خشک می‌شود. این نوع قیسی رنگی بین قیسی آفتابی و گوگردی دارد و طعمی نسبتاً متعادل دارد.
ویژگی‌ها:
رنگ نارنجی مایل به قهوه‌ای
بافتی کمی خشک‌تر از نوع طلایی
بدون گوگرد و افزودنی شیمیایی
۴. قیسی صنعتی
در کارخانه‌ها تولید می‌شود و معمولاً یکنواختی در رنگ، اندازه و بافت دارد. بیشتر برای بسته‌بندی‌های صادراتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌ها:
یکنواختی بالا
مناسب صادرات و فروش در سوپرمارکت‌ها
گاهی با نگهدارنده‌های شیمیایی فرآوری می‌شود
خواص قیسی؛ خوراکی کوچک با فوایدی بزرگ
قیسی‌ها علاوه بر طعم دلپذیر، منبع غنی‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. در ادامه چند خاصیت مهم قیسی را بررسی می‌کنیم:
غنی از آنتی‌اکسیدان
قیسی‌ها به‌ویژه نوع آفتابی، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند بتاکاروتن هستند که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
تنظیم دستگاه گوارش
قیسی منبع خوبی از فیبر طبیعی است و مصرف منظم آن می‌تواند در رفع یبوست مؤثر باشد.
تقویت بینایی
وجود ویتامین A در قیسی، آن را به یک گزینه مفید برای سلامت چشم‌ها تبدیل کرده است.
سلامت پوست
به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های گروه B، قیسی به شادابی و طراوت پوست کمک می‌کند
نحوه نگهداری و مصرف انواع قیسی
برای حفظ کیفیت قیسی بهتر است آن را در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم نگهداری کنید.
قیسی‌های گوگردی باید در ظرف دربسته نگهداری شوند تا بو و طعم آن‌ها تغییر نکند.
قیسی آفتابی بهتر است در یخچال نگهداری شود.
در صورت خرید عمده، بسته‌بندی در کیسه‌های خلأ توصیه می‌شود.
تفاوت قیسی با برگه زردآلو چیست؟
سؤال رایجی که بسیاری از مردم دارند این است که تفاوت قیسی با برگه زردآلو چیست؟ در پاسخ باید گفت:
قیسی: معمولاً از زردآلوهای درشت و بدون هسته تهیه می‌شود و بافت گوشتی‌تری دارد.
برگه زردآلو: از زردآلوهای خردشده یا له‌شده تهیه می‌شود که پهن شده و سپس خشک می‌شوند.
هر دو محصول در گروه خشکبار هستند اما قیسی بیشتر به صورت تکی خورده می‌شود، در حالی که برگه زردآلو در تهیه غذا و دسر بیشتر کاربرد دارد
انواع سایز و گرید قیسی‌ها
در کنار نوع فرآوری و نحوه خشک‌کردن، سایز قیسی نیز یکی از فاکتورهای مهم در تعیین کیفیت، قیمت و کاربرد آن است. در بازار خشکبار، قیسی‌ها بر اساس اندازه و ظاهر به چند گرید تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی کامل آن‌ها می‌پردازیم.
۱. قیسی جامبو (Jumbo)
قیسی جامبو بزرگ‌ترین و مرغوب‌ترین نوع قیسی موجود در بازار است. این نوع قیسی از زردآلوهای درشت، گوشتی و شیرین تهیه می‌شود و اندازه هر برگه آن نسبت به سایر گریدها بسیار بزرگ‌تر است.
ویژگی‌ها:
اندازه بزرگ و یکنواخت
بافت گوشتی و نرم
رنگ جذاب (معمولاً طلایی یا نارنجی روشن)
مناسب برای صادرات و استفاده در آجیل‌های لوکس
قیمت: به دلیل کیفیت و ظاهر ممتاز، گران‌ترین نوع قیسی محسوب می‌شود.
۲. قیسی گرید یک
پس از جامبو، قیسی گرید یک قرار دارد که اندازه آن کمی کوچکتر از جامبو است اما همچنان کیفیت بالا و ظاهر مناسبی دارد. این نوع قیسی بیشترین کاربرد را در آجیل‌فروشی‌های ممتاز دارد.
ویژگی‌ها:
اندازه متوسط به بزرگ
ظاهر تمیز و یکنواخت
مناسب برای مصرف خوراکی و بسته‌بندی‌های تجاری
قیمت: کمی ارزان‌تر از نوع جامبو ولی همچنان در دسته مرغوب قرار دارد.
۳. قیسی گرید دو
قیسی گرید دو نسبت به گریدهای بالاتر کمی کوچکتر است و ممکن است رنگ یا شکل آن کاملاً یکنواخت نباشد. با این حال، همچنان طعم مطلوبی دارد و برای مصرف خانگی گزینه خوبی است.
ویژگی‌ها:
اندازه متوسط
بافت کمی خشک‌تر
گاهی دارای لکه یا ناصافی در سطح
کاربرد: مصرف خانگی، دسر، کمپوت و شیرینی‌پزی
۴. قیسی گرید سه
این نوع قیسی کوچک‌ترین اندازه را در میان گریدهای رسمی دارد و معمولاً برای مصارف صنعتی، مانند تهیه مربا، لواشک یا اسانس استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
اندازه کوچک و نامنظم
ممکن است برخی برگه‌ها شکسته یا چروکیده باشند
کیفیت ظاهری پایین‌تر اما طعم قابل‌قبول
کاربرد: صنایع غذایی، تولید پوره، مارمالاد
۵. قیسی سکه‌ای
قیسی سکه‌ای نوع خاصی از قیسی است که از زردآلوهای ریز تهیه می‌شود. اندازه آن کوچک و گرد است و بیشتر برای تزیین غذا، شیرینی‌جات یا مصرف مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌ها:
بسیار کوچک، به‌اندازه یک سکه
بافت نرم و چرب
ظاهر جذاب و یکنواخت
کاربرد: تزیین خوراکی‌ها، مصارف شخصی، بسته‌بندی‌های خاص
جمع‌بندی انواع گرید قیسی‌ها در یک جدول:
گرید قیسی اندازه کیفیت ظاهری کاربرد اصلی قیمت نسبی جامبو بسیار بزرگ عالی آجیل لوکس، صادرات بسیار بالا گرید یک بزرگ بسیار خوب مصرف خانگی، تجاری بالا گرید دو متوسط خوب مصارف عمومی و خانگی متوسط گرید سه کوچک معمولی مربا، لواشک، صنعتی پایین سکه‌ای بسیار کوچک بسیار خوب تزیین، مصرف روزانه متوسط